25.10.2024
Çocuğunuzun Psikolojik Sağlamlığını Güçlendirmek İçin Neler Yapabilirsiniz?
Birçok ebeveyn, çocuklarını zor durumlardan ve potansiyel travmaya neden olabilecek her şeyden korumak için içgüdüsel bir dürtüye sahiptir. Öte yandan, günümüz koşullarında her şeyin yolunda olduğunu düşündüğümüz bir anda bile, kontrolümüz dışında gelişen stresli bir yaşam olayıyla karşılaşmak kaçınılmazdır. Gündelik akışı sekteye uğratıp stres yükünü artırabilen olayların yanı sıra, aile ve ilişki sorunları, zorlu yaşam deneyimleri, travma yaşantıları veya ciddi sağlık sorunları gibi tehdit altında hissettiğimiz durumlarla da karşılaşabiliriz. Peki böyle durumlarla karşılaştığımızda kendimizi ve çocuklarımızı nasıl destekleyeceğiz? Başımıza gelenlere uyum sağlayıp hayatı olağan akışında kabul edebilmek, mevcut durumu güzelleştirebilmek bahsedildiği kadar kolay mıdır? Bu soruların yanıtlarını aradığımızda "Psikolojik Sağlamlık ve Rezilyans" kavramıyla tanışıyoruz.
Psikolojik sağlamlık kavramının temeli, her olayın herkes için aynı zorluk derecesine sahip olmaması ve insanların aynı olay karşısında verdikleri tepkilerin farklılık göstermesine dayanır. Psikolojik sağlamlık, bireyi akademik ve kişisel başarıya götürebilen; engelleri aşmayı, değişime uyum sağlamayı, içinde bulunulan duruma göre esneyebilmeyi sağlayan kritik bir beceridir. Psikolojik sağlamlığın güçlü olması; acı çekmemek, deneyimi reddetmek ve kolaylıkla yoluna devam etmek demek değildir. Aksine, duygulara sahip çıkmak, çaba göstermek ve bu çaba neticesinde var olan güçleri pekiştirmek anlamına gelir. Bireyin pratik ettikçe yaşam boyu geliştirilebileceği bir beceridir. Bunun için mümkün olduğunca erken yaşta çocukları psikolojik sağlamlık kavramıyla tanıştırmalıyız.
Hayatımız planladığımız gibi gitmediğinde müdahale etme isteği duyarız. Çocuklarımızın zorlandığı durumlarda ise sürece dahil olup işleri onlar için kolaylaştırmak isteriz. Oysa günlük stres faktörleri çocukların psikolojik sağlamlıklarını test etmek, onları hayata hazırlamak için bir fırsat sunar. Çocukların kontrol edebileceği durumlarda izleyici rolde kalabilmek, yardım istediğinde orada bulunabilmek, yalnız ve çaresiz hissetmesine engel olup psikolojik büyümesine destek olmamız anlamına gelir.
Gözlem yaparak, model alarak öğrenen çocuk için yetişkin figürlerin psikolojik sağlamlığı da bir o kadar önem taşır. Etkileşimde olduğu yetişkinlerin olayları karşılama biçimi, nasıl baş ettiği, geliştirdiği çözüm yolları çocuk için örnek teşkil eder. Psikolojik sağlamlıkla ilgili araştırmalar, bu beceriyi hayatına entegre edebilmiş bireylerle ilgili bazı ortak kişilik özelliklerinden ve sahip oldukları güçlü yönlerinden bahseder. O zaman yetişkinler olarak maskeyi önce kendimize takalım ve yapabileceklerinizi gözden geçirelim:
Psikolojik sağlamlığı güçlendirmek için sinir sistemimizi düzenleyebilmemiz gereklidir. Stres karşısında uyarılmışlık seviyemiz yükseldikçe mevcut kaynaklarımızı da kullanamaz hale geliriz. Bu yüzden zorlu yaşam olaylarıyla karşılaşmayı beklemeden, ruhsal bağışıklığımızı artırmanın yollarını bulmamız, stresli dönemlerimizde kendimize bakım vermemizi kolaylaştırır.
Çocuğunuzun Psikolojik Sağlamlığını Güçlendirmek İçin Neler Yapabilirsiniz?
Evde Etkinlik Önerileri:
Başarı Kavanozu:
Kendisiyle gurur duyduğu, ilk kez deneme cesareti gösterdiği durumları yazıp resmederek kavanozuna eklesin. Mümkünse günlük olarak bunu yapmasına teşvik edin.
Nefes Egzersizleri:
Sakin zamanlarda ebeveyn çocuk aktivitesi olarak nefes egzersizlerinden faydalanabilirsiniz. Duyguları düzenlemeye, dikkati bedene yoğunlaştırarak zihinsel olarak rahatlayabilmeye fırsat sağlayan nefes egzersizleri, düzenli pratik edilmesi halinde stresli durumlarla karşılaşıldığında doğal bir baş etme yöntemi haline gelir.
Şükran Günlüğü / Mutluluk Kitapçığı:
Küçük bir defter edinerek başlayabilirsiniz. Çocuğun defteri kişiselleştirmesi, kendine ait bir paylaşım alanı olarak görmesine yardımcı olur. Mantığı günlük tutmaya benzese de bu defterde yalnızca mutlu ve memnun eden olaylara yer veriliyor. Olumlu bakış açısı geliştirmesine, çok zor geçen bir günün ardından bile keyif alabildiği durumları keşfetmesine, yazım dilinde olumlu vurgusu olacağı için olumlu dil kullanımına katkısı olacaktır.
ide okullarında Psikolojik Sağlamlığı Geliştirmek İçin Neler Yapıyoruz?
Psikolojik Sağlamlıkla İlgili Kaynak Önerileri
Kitaplar
Kutu Oyunları
ide okulları
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü
Kaynakça
National Scientific Council on the Developing Child (2015). Supportive Relationships and Active Skill-Building Strengthen the Foundations of Resilience: Working Paper No. 13. www.developingchild.harvard.edu sitesinden alındı.
American Psychological Association. (2020, June 1). Resilience for teens: 10 tips to build skills on bouncing back from rough times. https://www.apa.org/topics/resilience/bounce-teens
Selçuk, A. B. (2023). Psikolojik sağlamlık. Kronik Kitap.
Diğer yazılar
16.11.2023
Çocuğuma Kişisel Sınırları Nasıl Öğretirim?
Sınırlar, öteki ile olan iletişimde kişinin belirlediği isteklerini, ihtiyaçlarını, tercihlerini ifade eder.
05.08.2021
Çocukların Duygusal İhtiyaçları Nasıl Desteklenmeli?
Çocuklar, uzun bir online eğitim sürecini akademik olarak olabildiğince başarılı bir şekilde tamamlamaları için hem öğretmenleri hem de aileleri tarafından özenle takip edildi ve desteklendiler. Ancak temelde yaşamsal enerjiyi besleyen, iyilik halini güçlendiren, sağlıklı bir duygu dünyasına sahip olmalarını destekleyen duygusal ihtiyaçlarının gözetilip karşılanması, yaz tatilinde çocuklarla geçirilen tüm sürecin mihenk taşı olmalıdır.
ide olarak
hangi yaşta olursa olsun herkesin bir fikri, fikirleri olduğuna inanıyoruz. Okullarımızda
herkesin fikirlerinin yargılanmadan, özgürce ifade edildiği, tartışıldığı bir eğitim ve sosyal
ortam oluşturmaya odaklanıyoruz.
ide’nin eğitim yaklaşımına ve güvenli ortamına değer
katan en büyük unsurların başında eğitim kadromuz geliyor. Her biri uzun yıllardır eğitim
dünyasının içerisinde yer alan, benzersiz tecrübeye sahip eğitim ve idareci kadromuz
öğrencilerimizi yarınlara hazırlıyor. ide’de eğitim kadromuz dünyadaki en güncel gelişmeleri
takip edip uygulayarak öğrencilerimizin sadece Türkiye’de değil, dünyada da yetkin bireyler
olarak yetiştirilmesi için kendilerini sürekli geliştiriyor.
Okul-öğrenci-aile uyumuna
büyük önem veren bir kurum olarak sadece öğrencilerimizle değil, velilerimizle de açık, net bir
iletişim kurmayı ve aynı dili kullanmayı önemsiyor ve bunu gerçekleştirmek için gerekli
platformları ve yaklaşımları hayata geçiriyoruz.