Çocukların Değerlere Sahip Olmasının Önemi

12.10.2021

Değerler, yaşamda kişinin davranışlarına yön veren ilkelerdir. Kişinin içinde bulunduğu topluma uygun değerlere sahip olması, o toplumla uyumlu bir şekilde yaşantısını sürdürmesini sağlar. Bu bağlamda değerlerin küçük yaşlarından itibaren çocuklarımıza da kazandırılması gerekir.

Çocukların toplumsal değerleri öğrenmelerinde hem aileleri hem de devam ettikleri okulları destek ve yönlendirici olurlar.  Değerler, bir çocuğun günlük yaşamda meydana gelen farklı olaylarda nasıl ve ne zaman hareket edeceğini bilmesine yardımcı olur.

Çocuklarımızı geleceğin yetişkinleri olarak topluma hazırlarken, onların sorumlu toplum üyeleri olmalarını istiyorsak onlara dürüstlük, vefa, saygı, özgüven, öz disiplin, sabır, nezaket, şükran, bağışlayıcılık, kişisel sorumluluk ve nezaket gibi değerleri öğretmeliyiz.

Bu değerler, çocuğumuzun güçlü bir kişilik geliştirmesine yardımcı olur ve bu da onların yaşamda olumsuz deneyimler yaşama olasılığını en aza indirir.

Çocuklar 5-6 yaşlarından itibaren doğru ve yanlışı ayırt etmeye başlarlar ve ebeveynlerini izlerler. Ebeveynlerini rol model olarak görürler ve onların izinden gitmeye çalışırlar.

Büyüdükçe çocuğun soyut kavramları kavrama gücü de artar. Dolayısıyla ahlaki değer anlayışları da artar. Keskin gözlemciler olurlar ve tam olarak ebeveynlerinin yaptığını yaparlar. Bu nedenle ebeveynler sosyal ve kişisel ilişkilerini sürdürürken onları izleyen çocukları olduğunu zihinlerinde tutmalıdırlar.

Çocuklarımızı yetiştirirken kazanmalarını istediğimiz değerleri belirlemeliyiz. Belirlediğimiz değerlerin uygulayıcısı olup olmadığımızı gözden geçirmeliyiz. Çocuklarımızın dürüst olmalarını istiyorsak öncelikle bizler ebeveyn olarak dürüst olmalıyız.

Çocuklara erken yaşta değerlerin önemini fark ettirmek, çocuğun topluma entegrasyonunu hızlandırdığı için çocuğun üzerinde olumlu bir etkiye sebep olur. Yetişkin olduğunda ortak değerlere sahip bir toplumun içinde yaşamını sürdürmüş olur. Ortak değerlere sahip bir toplumun üyeleri birbirleri ile olumlu bir etkileşim içinde olurlar, birbirlerine karşı düşünceli ve anlayışlı yaklaşırlar.

Ebeveynler kendi değerlerinin ne kadar farkında olurlarsa ve bu değerleri çocukları için neden istediklerini bilirlerse, onları ifade etmede ve çocuklarına iletmede o kadar net olurlar.

Ebeveynler Çocuklarına Hangi Değerleri Kazandırabilir?

• Saygı ve öz saygı

 Çocuklar için en önemli değerlerden biri saygı ve özsaygıdır.Farklı görüşlere sahip insanları eleştirmemeye özen göstermek gerekir. Diğer insanların duygularını tanımak ve anlamak, bizden farklı seçimlerine ve görüşlerine saygı duymak önemlidir. Aynı fikirde olmadığımızda bunu kibarca ifade etmek gerekir.
Çocuklar “hayır” demeyi deneyimledikçe kendilerine olan saygıları da gelişecektir. Bir başkasının 'hayırını' duyması ise diğerlerinin ihtiyaçlarının önemli olduğunu anlamasını sağlayacaktır.

• Dürüstlük

Çocuklara hile ve sahtekarlığın onları gelecekte hiçbir yere götürmeyeceğini öğretmek çok önemlidir. Dürüstlükle elde edilen başarının hazzı vurgulanmalıdır.

İlişkileri kuvvetlendiren temel öge olan güvenin sarsılmaması için, hataları ifade etmekten çekinilmemesi gerektiği anlatılmaya çalışılmalıdır. Çocuklarımızın hatalarını dürüstlükle ifade edebilmeleri için, ebeveyn olarak hataları karşısındaki tepkilerimiz kontrollü olmalıdır.

• Yardımsever olmak

Fırsat buldukça çocuğunuzu yardım etmeye teşvik edebilirsiniz. Ev işlerinde ebeveynlerine yardımcı olabilirler, kardeşlerine destek olabilirler, büyükanne-büyükbabaların bir ihtiyacını yerine getirebilirler. Bu sayede empati ve şefkat gibi diğer temel değerleri de öğrenirler.    

• Nazik olmak

Nazik olan insanlar her zaman arkadaşlık kurmada, iş hayatında, sosyal yaşamın her alanında öncelikli olarak bu özelliklerinden dolayı tercih edilen insanlardır.
Çocuklara “teşekkür ederim”, “özür dilerim”, “lütfen”, “günaydın-iyi günler-iyi akşamlar” gibi nezaket cümlelerini kullanmalıyız ki onlar da doğal olarak bunları kullanmaya başlasın. Çocuklar nezaket ifadelerini kullanmaya başladıklarında daha kibar, nazik, saygılı ve anlayışlı bireyler olurlar.

• Sorumluluk sahibi olmak

Çocukların yaşlarına uygun olarak sorumlulukları olmalıdır. Bu sorumlulukları yerine getirmesi beklentisi içinde olduğumuzu da onlara sık sık hatırlatmalıyız. Sorumluluk sahibi olmaları, çocukların yetişkin yaşamlarında kendi ayakları üzerinde durmalarına destek olacaktır.


Çocuklara değerleri kazandırırken bunun yöntemi sadece  ahlak dersi vermek veya öğretmek şeklinde olursa ve hatta bu yöntem aşırıya kaçarsa, bir süre sonra  çocuklar ebeveynlerine kulak asmayabilir ve (özellikle ergenlik çağında ) kendilerine emir verilmesine ve ders verilmesine karşı isyan edebilirler .
Ayrıca, çocuklar ebeveynlerinin eylemlerinin sözleriyle uyuşmadığını görürse bu durumda da değeri kazanma yolunda isteksiz olurlar.
Çocukların değerleri kazanmasında, içselleştirmesinde en kolaylaştırıcı yöntem, ebeveynlerini, okuldaki öğretmenlerini, aile bireylerini bu değerleri uygulamada model olarak görmesi şeklinde olacaktır.

 

ide okulları
Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü