Evden Okula Geçiş Süreci

05.09.2024

Evden Okula Geçiş Süreci

Yaz aylarının sıcak günleri devam ederken uzun ve keyifli tatil sürecinden sonra rutinlere ve elbette çocuklar özelinde okula dönmenin hem aileler hem de kuşkusuz çocuklar için etkileri var. Okula ilk defa başlamanın/bir sınıf daha geçmenin, değişimin ve gelişimin etkileri hem aile sistemine hem de okul sistemine etkileri Eylül ayında sıklıkla kendini göstermektedir.

Hangi yaşta olursa olsun evden okula geçiş süreci ebeveynleri değişimin bir parçası yapmaktadır. Değişimin parçası olarak ebeveynlerin bu süreçte çocuklar için kolaylaştırıcı olmasının koşullarından en önemlisi “Anne/baba olarak benim duygularım neler?” sorusudur. Çocuklar, ebeveyn duygularının iyi birer okuryazarlarıdır. Bu nedenle örneğin ebeveynlerin duygusunu göstermemeye çalışarak hissettiği kaygıyı, çocuklar fark ederek kendileri de hissetmeye başlar. Çocuğun hissettiği kaygının kökeni, annesi/babası kaygılanıyorsa orada tedirgin olması gereken bir şeyin varlığına dair bir histir.

Çocukların potansiyel kaygılarına dair pek çok farklı neden olabilir. Örneğin, evde görece daha az kuralı olan çocuklar için ders saatlerinin başlangıç ve bitiş saatleri dahi çocuğa okulda çok fazla kural olduğu hissi verebilir ya da tatilde günün önemli bir kısmını ekrana maruz kalarak geçiren çocuklar için okul çok sıkıcı gelebilir. Daha küçük yaştaki çocuklar için okul binasının evinden büyük olması ya da anne/babasının okul bittiğinde alıp almayacağına dair kaygıları gündeme gelebilir. Okulda her şeyin istenilen şekilde gitmeyeceğinin fark edilmesi çocukların “okula gitmek istemiyorum” demesiyle sonuçlanabilir.  Unutulmamalıdır ki burada yazılanlar çocuklar için potansiyel kaygı ve uyum zorluklarıdır. Her çocuk eşsizdir ve her çocuk değişimlerden farklı şekillerde etkilenir. Her çocuk birinci sınıfa başlarken uyum sağlayamayacağı düzeyde kaygı hissetmeyebilir ya da sekizinci sınıfa geçen başka bir çocuk yeni döneme ilişkin farklı kaygılarla okula uyum sağlamakta zorlanabilir. Bu nedenledir ki “Her çocuk kendi hızında ilerler, lütfen arkadan ittirmeyiniz.” (B. Eriş). Tam da bu noktada ebeveynler ve okul olarak çocukların uyum sürecine nasıl destek olabiliriz sorusu gündeme gelmektedir.

Okula Uyum / Yeniden Uyum Sürecinde Ebeveynlerin Rolü

Özellikle yaş küçüldükçe ailelerin sınıf ve okul kurallarını öğrenmesi, ebeveynlerin de oryantasyonuna katkı sağlamaktadır. Benzer şekilde yeni dönemde çocuğunuz için değişen sınav sistemleri ya da farklı değerlendirme süreçleri olacaksa bunlar hakkında okulun başlangıcında bilgi edinmek sürecin planlanmasına da katkı sağlayacaktır. Tüm bunlar aynı zamanda ebeveynlerin de aklında soru işaretleri kalmamasına ve kaygılarını düzenlemelerine yardımcı olmaktadır. Okulun ilk günleri, çocuklarla duyguları hakkında konuşmak iç dünyalarını yansıtmalarına alan açmaktadır. Ebeveyn olarak kendi duygularımız ile çocukların duygularını ayırt etmek de çocuklara yardımcı olmamızı kolaylaştıran bir diğer faktördür.  Küçük yaş grupları için çocuklara teneffüslerde arkadaşlarıyla oynayabileceği oyunlar öğretmek, çocukların evden okula geçerken okula hissettikleri aidiyeti arttırmalarına yardımcı olmaktadır.

Her çocuğun geçiş süreçlerinde uyum sağlaması için farklı miktarlarda zamana ihtiyacı vardır. Önemli olan çocuğun ihtiyaçlarına duyarlı kalarak, kararlılıkla okula uyum sağlamasını kolaylaştırmaktır. Çocuklar için evden okula geçerken ebeveyninin gün içinde ne yapacağını bilmek de önemli bir ihtiyaç haline gelebilir. Özellikle tatil döneminde ebeveynleriyle sıklıkla eğlenerek vakit geçiren çocuklar için okul, ebeveynden mahrum bırakıyor hissi verebilir. Bu nedenle gün içinde meşgul olunan işlerle ilgili çocuğunuzun da bilgisi olması herkesin farklı sorumlulukları olduğu hissini pekiştirebilir. Küçük yaş grupları için ek olarak okuldan alma rutinleri (saat kaçta alınacak, kim alacak, eve nasıl gidilecek vb.) hakkında çocukları bilgilendirmek ve mutlaka verilen sözün tutulmasını sağlamak ev-okul geçişlerinde çocukların kaygılarını düzenlemelerine yardımcı olacaktır.

ide okulları Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü olarak çocukların okula uyum sağlaması için eşzamanlı pek çok çalışma yürütüyoruz. Oryantasyon sürecinde ailelerin yapılacak tüm çalışmalar hakkında bilgileri olmalarını önemsiyoruz. Bu nedenle velilerimize yönelik oryantasyon seminerleri düzenleyerek, okulumuza yeni başlayan öğrencilerle ilgili önbilgi sahibi olmak adına “Öğrenci Tanıma Formu “muzu öğrencilerimiz okula başlamadan önce uyguluyoruz. Burada yazılan bilgiler, öğrencinin uyum sürecine destek olacak şekilde ilgili öğretmenleriyle paylaşılarak öğretmenlerin öğrenci hakkında önbilgi sahibi olmasına yardımcı olmakta, Anasınıfı, 1. ve 5. sınıf öğrencileri için oryantasyon haftası yarım gün olarak planlandı. Kademe geçişlerinde sürecin bu şekilde planlanması öğrencilerin yeni kademelerine ve değişen sınıf ortamı/öğretmenlerine uyum sağlaması için ayrılan bir zaman dilimidir. Bununla birlikte 8. Sınıflar için hazırlık çalışmaları okullar açılmadan iki hafta önceden başlatılarak daha hızlı adaptasyon sağlamalarını hedefliyoruz.

Uyum sürecinde her çocuğun farklı miktarda zamana ihtiyacı olduğu farkındalığı ile yapılan çalışmalar zaman içinde devam eder. Buna göre ide okulları Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü öğretmenlerimiz her öğrenciyi dikkatle takip ederek uyum sürecini kolaylaştırıcı rol oynar.

ide okulları

Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü

 

KAYNAKÇA

Altın Kaynak, Ş. Ö., ve Akman, B. (2019). Okul öncesi dönemdeki çocukların okula uyum becerilerine anne baba tutumlarının etkisi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 30(1), 19-36.

Cüceloğlu, D. (2016). Geliştiren anne baba. Remzi Kitabevi.

Gülay, H. (2011). 5-6 yaş grubu çocuklarda okula uyum ve akran ilişkileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(36), 1-10.

MEB. (2022). Okula Uyum Rehberi. https://tegm.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2022_08/31121627_Okul_Oncesi_Egitim_Uyum_Rehberi.pdf.