LGS Hazırlıkta Son Ayları Yönetmek

12.04.2023

Ülkemizde adı ve şekli değişse de uzun yıllardır değişmeyen tek olgu, öğrencilerin liseye geçerken test usulü bir sınava girmesidir. Sınavların isimleri değişse de öğrenciler erken yaştan itibaren bir seçme yöntemiyle karşı karşıya gelir, birbirilerine rakip olurlar. Mc Donald (2001)’a göre bu yaş grubundaki öğrencilerin yaşadığı sınav kaygısı öğrenci, ebeveyn ve öğretmenin üzerinde duygusal olarak tahribat yaratmaktadır.

Çocukluk çağında alınan eğitim ve ebeveyn tutumu kişinin kaygıya olan yatkınlığını tetiklemektedir. Ebeveynlerin aşırı tutucu ve kontrolcü yapısı, eğitim sisteminin belirsiz ve sert tutumu, çocuğun anlamlandıramayacağı ve ürkeceği biçimde anlatılan geleceğe dair ifadeler kaygı için olumsuz yatırımı oluşturmaktadır. Bütün bunları anlamlandırmaya çalıştığımız noktada sınav dönemindeki ebeveyn-çocuk ilişkisinin yaşamın ilerleyen dönemlerindeki ilişkileri de şekillendirdiği söylenebilir. Bu nedenle, sınav günü yaklaştıkça, çocuğunuzla kurduğunuz iletişim daha önemli hale geliyor.

Anne-babalar bugüne kadar çocukları için en iyisini araştırdılar, beslenmesinden uykusuna kadar her şeyine özen gösterdiler, zaman zaman tartıştılar, öğretmenlerinden geri bildirim alıp neler yapması veya yapmaması gerektiğini sürekli hatırlattılar, hedef belirlediler ve hedefe ulaşması için her yolu denediler… Bu noktada artık yapılabilecek olan şey olumlu cümlelerle çocuklara destek olmaktır. “Arkadaşların hala test çözüyor, sen yeterince önemsemiyorsun, istediğin okulu bu şekilde kazanamazsın,” gibi olumsuz motivasyon cümlelerinin kurulmaması önemlidir. Çocuğunuzun neleri yapmadığına değil neleri yaptığına odaklanmalı ve olumlu motivasyon cümleleri kurmaya başlanmalıdır. Çocuklara sınav başarısının hayat başarısı olmadığı ve bu yolda çaba göstermenin aslında başarı olduğu, geri kalanın sadece sonuç olduğu hatırlatılmalıdır. Sınava hazırlık, inişlerin ve çıkışların bir arada olabileceği bir dönemdir. Bu dönemde öğrencilerin başarı gösterdiği anlarda takdir görmesi kalan sürede en önemli konulardan bir tanesidir. Eleştirmek yerine başarılı olduğu anları yakalamak yararlı olacaktır.

Yapılan çalışmalarda ebeveyn tutumlarının öğrencilerin okul ve sınav başarısındaki etkileri araştırılmış, okul başarısı ile baskıcı tutum arasında negatif yönde ve okul başarısı ile demokratik aile tutumu arasında pozitif yönde bir ilişki saptanmıştır. Ayrıca ebeveynlerin ve çevrenin reddedici tutumları ve küçük düşürücü davranışları çocuk üzerinde kaygı ve güvensizlik gibi duyguların artışına neden olmaktadır. Bu nokta ebeveynlerin çocuklarından beklentilerinin çocuk için ulaşılmaz seviyede olabilmesi ve yargılanma korkularına yol açabilmekte ve aynı zamanda süregelen eleştirel durumlar ise çocuk üzerinde kaygı yaratmakta olan etmenlerin sadece bir kısmı olarak belirtilmektedir.

Bütün bu yoğun kaygıya, son aylarda yoğun tempo, duygusal inişler ve çıkışlar, okul tercihi ve baharın yarattığı rehavet durumu da eklenince süreci iyi analiz etmek gerekmektedir. Anne babaların artan sorumluluğu ve çocukları için adeta birer sakinleştirici-uzlaşmacı role bürünmeleri hayati önem taşımaktadır. Öğrenciler bu süreçte bir gün her şey yolunda gibi davranırken, diğer gün eve sanki her şey rayından çıkmış gibi endişeli gelebilirler. Burada sakin kalmak ve çocukla beraber karamsarlığa kapılmamak önemlidir. Çünkü zaten çocuğunuz sizden sağlam ve dik durmanızı, ona “endişe edecek bir şey olmadığını” hatırlatmanızı bekliyor. Aynı zamanda anne babalar, kendi kaygılarını da yönetmeyi öğrenmeli ve kaygıyı çocuğa geçirmemelidir.

Kaygı ve stresi azaltmak için çocuğunuzla birlikte nefes egzersizleri yapmak duygu durumunuzu dengelemenize de yardımcı olacaktır. Bunun için 3-3-6 nefes egzersizini deneyebilirsiniz. Burundan 3 saniyede nefesinizi alın, 3 saniye tutun ve 6 saniyede nefesinizi ağzınızdan bırakın.

 Anne babalar çocukları için en iyisini isterler. Ancak girecekleri sınavda her öğrencinin bir puanı ve başarı sıralaması (yüzdelik dilimi) olacak. Öğrencilerden gerçekçi olmayan hedefler beklemek hayal kırıklıklarına yol açacağından, öğrencinizi iyi tanımanız, yapabileceklerini ve yapamayacaklarını bilmeniz önemlidir.

Süre azaldıkça baharın verdiği rahatlık öğrencilerin çalışma tempolarında aksamalara neden olabilmektedir. Ebeveynlerin müdahalesi ise ipleri gerebilmektedir. Çok sert çıkışlarda bulunmadan okul ile işbirliği içinde bu küçük krizler atlatılabilecektir. Burada önemli olan olağandışı davranmamak, günlük akışa devam edebilmektir.

Hayatın her alanında problemlerle karşılaşılabildiği gibi sınava hazırlık sürecinin son dönemlerinde de problemler olacaktır. Ebeveynler bu problemleri çözmek yerine anlamaya çalışmalı, tespit edilen problemler okul rehberlik birimiyle paylaşılmalıdır. Unutulmaması gerekir ki çocuklar ergenlik dönemindeler ve sorunları sizin gördüğünüz biçimde göremezler.

LGS’ye haftalar kala sınavların yalnızca akademik birer fırsat olduğunu hatırlamanız dileğiyle, bütün öğrencilerimize bu önemli dönemde başarılar diliyoruz.

 

ide okulları Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü

Kaynakça:

Fark’andalık Temelli Psikoeğitim Programının Ergenlerde Sınav Kaygısı Yönetimine Etkisi (2019), Bahçeşehir Üniversitesi

Sınava Hazırlanan Kişilerde Ana-Baba Tutumları, Sınav Kaygısı ve Baş Etme Tutumları (2021), Reyhan Esirkış

Şan, Ayşe Hümeyra (4 Şubat 2022). 3-3-6 Nefes Egzersizi. 2 Nisan 2023 tarihinde https://www.evimdekipsikolog.com/ adresinden erişildi.